Menu
Menu
Tác giả:
vitaligoat
Bệnh tiểu đường là một trong những căn bệnh phổ biến nhất trên thế giới, ảnh hưởng đến cuộc sống của hàng triệu người. Một trong những câu hỏi thường được đặt ra là liệu bệnh tiểu đường có di truyền không và tỷ lệ di truyền là bao nhiêu. Hiểu rõ vấn đề này là rất quan trọng để phát hiện, quản lý và phòng ngừa bệnh tiểu đường hiệu quả. Cùng Vitaligoat Diabetic khám phá trong bài viết hôm nay!
Theo kết quả nhiều nghiên cứu cho thấy, bệnh tiểu đường có thể di truyền. Nếu trong gia đình bạn có người mắc bệnh tiểu đường, nguy cơ phát triển bệnh của bạn cũng cao hơn những người trong gia đình không có tiền sử mắc bệnh. Tuy nhiên, di truyền chỉ là một trong những yếu tố nguy cơ, không phải là nguyên nhân duy nhất gây ra bệnh. Các yếu tố khác như lối sống, chế độ ăn uống, hoạt động thể chất và môi trường sống cũng đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của bệnh.
Không phải ai có gen di truyền bệnh tiểu đường cũng sẽ mắc bệnh. Nhiều người mang gen di truyền nhưng không bao giờ phát triển bệnh, trong khi đó, một số người không có tiền sử gia đình mắc bệnh nhưng vẫn có thể mắc phải. Điều này cho thấy các yếu tố khác ngoài di truyền cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển bệnh tiểu đường. Cụ thể:
Bên cạnh thắc mắc tiểu đường có di truyền không thì tỷ lệ di truyền của mỗi loại tiểu đường cũng thu hút rất nhiều sự quan tâm của cộng đồng. Tỷ lệ di truyền bệnh tiểu đường phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm loại tiểu đường, tiền sử gia đình và đặc điểm di truyền của từng cá nhân. Nhìn chung, nếu một trong các thành viên trong gia đình bạn mắc bệnh tiểu đường, nguy cơ bạn mắc bệnh sẽ tăng lên đáng kể.
Tiểu đường tuýp 1 (TĐT1) là một dạng bệnh tự miễn, cơ thể tấn công và phá hủy các tế bào sản xuất insulin trong tuyến tụy. Đây là một căn bệnh có liên quan chặt chẽ đến di truyền. Nếu một người trong gia đình mắc bệnh, nguy cơ anh chị em ruột của người đó mắc bệnh có thể tăng lên từ 6 đến 10 lần so với người không có tiền sử gia đình mắc bệnh. Nguy cơ này thậm chí còn cao hơn nếu cả hai cha mẹ đều mắc bệnh.
Tiểu đường tuýp 2 (TĐT2) có tỷ lệ di truyền phức tạp hơn. Nếu cả cha mẹ đều mắc bệnh, nguy cơ con mắc bệnh có thể lên đến 70%. Nếu chỉ có một bên cha mẹ mắc bệnh, tỷ lệ giảm xuống khoảng 40%.
Tiểu đường thai kỳ (TĐTK) không được xem là một dạng di truyền trực tiếp. Tuy nhiên, nếu mẹ bầu mắc TĐTK, con của họ có thể có nguy cơ cao hơn mắc tiểu đường tuýp 2 trong tương lai. Nguy cơ này phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm tiền sử gia đình mắc bệnh tiểu đường, cân nặng của trẻ sơ sinh, chế độ ăn uống và lối sống của trẻ khi lớn lên.
Bệnh tiểu đường là một trong những bệnh lý phổ biến và có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được kiểm soát. Các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng di truyền đóng vai trò quan trọng trong việc xác định nguy cơ mắc bệnh này. Dưới đây là các gen chính liên quan đến bệnh tiểu đường, cả tuýp 1 và tuýp 2.
Gen HLA nằm trên nhiễm sắc thể 6. Đây là gen có liên quan đến hệ thống miễn dịch của cơ thể. Một số biến thể cụ thể của gen này, như HLA-DR3 và HLA-DR4, đã được chứng minh là làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 1. Bệnh tiểu đường tuýp 1 thường xảy ra do hệ miễn dịch tấn công và phá hủy các tế bào beta trong tuyến tụy, nơi sản xuất insulin.
Vị trí của gen INS nằm trên nhiễm sắc thể 11, là mã hóa cho hormone insulin. Đột biến trong gen này có thể dẫn đến việc giảm sản xuất insulin hoặc sự kháng insulin, từ đó làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 1. Nghiên cứu cho thấy rằng những người mang đột biến trong gen INS có thể có khả năng cao hơn để phát triển bệnh tiểu đường khi tiếp xúc với một số yếu tố môi trường.
Gen PTPN22 nằm trên nhiễm sắc thể 1. Biến thể của gen này đã được liên kết với bệnh tiểu đường tuýp 1 bằng cách ảnh hưởng đến khả năng tự nhận biết của hệ miễn dịch. Nếu hệ miễn dịch không hoạt động đúng cách, nó có thể tấn công nhầm các tế bào beta sản xuất insulin.
Nằm trên nhiễm sắc thể 10, gen TCF7L2 có ảnh hưởng đến việc điều chỉnh mức độ glucose trong máu và sự chuyển hóa carbohydrate. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng biến thể của gen này có liên quan mật thiết đến nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2.
Nằm trên nhiễm sắc thể 16, FTO là gen được biết đến là có liên quan đến sự điều hòa trọng lượng cơ thể và mỡ nội tạng. Các nghiên cứu cho thấy rằng biến thể của gen FTO có thể làm tăng nguy cơ tiểu đường tuýp 2 thông qua tác động lên cân nặng và mức độ béo phì.
Gen KCNJ11 nằm trên nhiễm sắc thể 11. Gen này mã hóa cho một phần của kênh ion kalium trong tế bào beta. Biến thể trong gen này có thể ảnh hưởng đến sự tiết insulin, từ đó làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2.
Nằm trên nhiễm sắc thể 8. Gen SLC30A8 có liên quan đến việc vận chuyển kẽm vào tế bào beta. Kẽm là một yếu tố cần thiết cho quá trình tổng hợp và tiết insulin. Biến thể trong gen này đã được xác định là có liên quan đến nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2.
Xét nghiệm di truyền là một phương pháp hữu ích để xác định nguy cơ mắc bệnh tiểu đường thông qua việc phân tích các gen của bạn. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng xét nghiệm di truyền không phải là phương pháp duy nhất để chẩn đoán bệnh tiểu đường. Các bác sĩ thường sử dụng kết hợp nhiều loại xét nghiệm khác nhau để đưa ra chẩn đoán chính xác.
Xét nghiệm di truyền tiểu đường thường được khuyến nghị trong các trường hợp sau:
Quy trình xét nghiệm di truyền bao gồm các bước cụ thể sau đây:
Lưu ý: Kết quả xét nghiệm di truyền chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho các xét nghiệm lâm sàng khác như xét nghiệm đường huyết hay HbA1c.
> Xem thêm:
Bệnh tiểu đường có thể di truyền, tuy nhiên, nó không phải là yếu tố duy nhất gây ra bệnh. Lối sống, chế độ ăn uống và môi trường sống cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tăng hoặc giảm nguy cơ mắc bệnh. Nếu bạn có tiền sử gia đình mắc bệnh tiểu đường, hãy duy trì lối sống lành mạnh, ăn uống điều độ, tập thể dục thường xuyên để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh. Đồng thời, bạn cũng nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để được tư vấn và sàng lọc bệnh phù hợp.
