Tuổi già là giai đoạn mà cơ thể bắt đầu suy giảm chức năng, dễ mắc phải nhiều bệnh lý, trong đó có ái tháo đường (tiểu đường). Bệnh tiểu đường người già không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất mà còn làm giảm chất lượng cuộc sống, tăng nguy cơ phát triển biến chứng nguy hiểm. Vì vậy, việc nhận biết sớm các dấu hiệu nghi ngờ tiểu đường ở người già là vô cùng quan trọng để có thể can thiệp kịp thời, kiểm soát bệnh hiệu quả và hạn chế tối đa biến chứng nguy hiểm. Cùng Vitaligoat Diabetic tìm hiểu trong bài viết hôm nay!
Nội dung
ToggleDấu hiệu bị tiểu đường ở người già
Tiểu đường hiện tại vẫn đang là bệnh lý nan giải Người già thường có nhiều biểu hiện bệnh lý không rõ ràng, dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Tuy nhiên, một số dấu hiệu sau đây có thể cảnh báo nguy cơ mắc tiểu đường ở người cao tuổi:
Khát nước và đi tiểu nhiều lần
Đây là một trong những triệu chứng điển hình của bệnh tiểu đường, đặc biệt là khi người già thường xuyên phải uống nước nhiều hơn bình thường và đi vệ sinh nhiều lần, kể cả ban đêm. Nguyên nhân là do lượng đường trong máu tăng cao, thận phải làm việc nhiều hơn để lọc đường ra khỏi cơ thể, dẫn đến việc sản xuất nước tiểu nhiều hơn.
Đói nhiều nhưng vẫn sút cân
Người già mắc tiểu đường thường cảm thấy đói nhiều hơn bình thường, nhưng dù ăn nhiều vẫn có xu hướng sút cân. Lượng đường trong máu không được tế bào hấp thụ một cách hiệu quả, khiến cơ thể luôn trong tình trạng thiếu năng lượng, dẫn đến thèm ăn và sút cân.
Mệt mỏi, uể oải
Khi lượng đường trong máu cao, cơ thể không sử dụng được đường để tạo ra năng lượng một cách hiệu quả. Điều này dẫn đến tình trạng mệt mỏi, uể oải, chán ăn, sức khỏe suy giảm rõ rệt, ảnh hưởng đến các hoạt động hàng ngày của người cao tuổi.
Tại sao người già hay bị tiểu đường
Người cao tuổi là đối tượng có nguy cơ bị bệnh tiểu đường cao nhất, tập trung từ 45 tuổi trở lên. Tại sao lại như vậy? Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng có một số yếu tố làm ảnh hưởng đến nguy cơ bị tiểu đường ở nhóm người lớn tuổi bao gồm sự lão hóa do tuổi tác, yế tố di truyền, thói quen không lành mạnh duy trì trong thời gian dài và sự liên đới từ một số bệnh nền khác. Cụ thể:
Tuổi tác
Khi bước vào giai đoạn lão hóa, cơ thể con người trải qua nhiều thay đổi sinh lý. Một trong những thay đổi quan trọng là giảm lượng sản xuất insulin là hormone chịu trách nhiệm chuyển hóa glucose (đường) từ máu xâm nhập vào tế bào, cung cấp năng lượng cho cơ thể. Khi sản xuất ít insulin, cơ thể không thể kiểm soát mức đường huyết tốt như trước.
Cùng với sự suy giảm số lượng insulin, các tế bào trong cơ thể cũng có thể trở nên kháng với insulin, nghĩa là chúng không nhạy bén với hormone này và không thể hấp thụ glucose hiệu quả. Điều này dẫn đến tình trạng tăng đường huyết, lâu dần có thể trở thành tiểu đường.
Di truyền
Yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng trong nguy cơ mắc tiểu đường. Nếu trong gia đình có người thân (như cha mẹ, ông bà) mắc bệnh tiểu đường, khả năng bạn cũng sẽ mắc phải sẽ cao hơn. Các yếu tố di truyền này có thể ảnh hưởng đến cách cơ thể sản xuất và sử dụng insulin.
Lối sống không lành mạnh
Một lối sống không khoa học trong một thời gian dài có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường ở người già. Dưới đây là một vài nguyên nhân phổ biến:
- Chế độ ăn uống mất cân đối: Thực phẩm chứa nhiều đường, chất béo bão hòa và calo cao có thể góp phần vào việc tăng cân và béo phì, là một yếu tố nguy cơ lớn của bệnh tiểu đường.
- Thiếu vận động: Người cao tuổi thường ít hoạt động thể chất hơn do các vấn đề sức khỏe hoặc giảm khả năng vận động. Thiếu vận động có thể dẫn đến tăng cân và kháng insulin.
- Béo phì: Béo phì là một yếu tố nguy cơ nghiêm trọng khiến cơ thể khó khăn hơn trong việc sử dụng insulin. Nhiều người già có xu hướng tăng cân do sự suy giảm chuyển hóa và lối sống ít vận động.
- Hút thuốc lá và uống rượu bia: Hai thói quen này không chỉ gây hại cho sức khỏe tổng thể mà còn làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường.
Các bệnh lý khác
Tuổi già cũng là khi cơ thể suy giảm hệ miễn dịch, sức đề kháng và sức khỏe nói chung dẫn đến việc dễ mác nhiều bệnh lý mãn tính như huyết áp cao, bệnh xương khớp, tim mạch. Việc mắc đồng thời nhiều bệnh lý nền cũng khiến quá trình điều trị tiểu đường phức tạp hơn so với việc điều trị ở người trẻ tuổi hơn và không mắc song song các bệnh khác.
Chỉ số tiểu đường người già
Để xác định người già có mắc tiểu đường hay không không chỉ dựa vào các dấu hiệu trên mà cần có sự chẩn đoán chính xác thông qua đo chỉ số đường huyết và xét nghiệm chuyên môn. Bác sĩ sẽ dựa vào các chỉ số xét nghiệm đường huyết như:
Đo đường huyết lúc đói
Xét nghiệm này được thực hiện vào buổi sáng sau khi nhịn ăn 8-10 giờ. Chỉ số đường huyết lúc đói bình thường: dưới 100 mg/dL. Chỉ số đường huyết lúc đói từ 100-125 mg/dL: Tiền tiểu đường. Chỉ số đường huyết lúc đói 126 mg/dL trở lên: Tiểu đường.
Đo đường huyết sau ăn 2 giờ
Xét nghiệm này được thực hiện sau khi ăn 2 giờ. Chỉ số đường huyết sau ăn 2 giờ bình thường: dưới 140 mg/dL. Chỉ số đường huyết sau ăn 2 giờ từ 140-199 mg/dL: Tiền tiểu đường. Chỉ số đường huyết sau ăn 2 giờ 200 mg/dL trở lên: Tiểu đường.
Xét nghiệm HbA1c
Xét nghiệm này đo lượng đường bám vào hồng cầu trong vòng 2-3 tháng qua. Xét nghiệm này giúp đánh giá kiểm soát đường huyết lâu dài. Chỉ số HbA1c bình thường: dưới 5,7%. Chỉ số HbA1c từ 5,7-6,4%: Tiền tiểu đường. Chỉ số HbA1c 6,5% trở lên: Tiểu đường.
Biến chứng tiểu đường ở người già
Bệnh tiểu đường ở người già là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, có thể dẫn đến nhiều biến chứng khác nhau. Những biến chứng này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của bệnh nhân mà còn làm giảm chất lượng cuộc sống của họ. Dưới đây là chi tiết về một số biến chứng phổ biến do tiểu đường gây ra:
Biến chứng tim mạch
Tiểu đường có liên quan chặt chẽ đến các bệnh tim mạch. Khi mức đường huyết cao kéo dài, nó có thể gây hại cho các mạch máu và dây thần kinh điều khiển tim, dẫn đến nhồi máu cơ tim, đột quỵ, xơ vữa và động mạch.
Biến chứng thận
Tiểu đường có thể gây tổn thương đến các mạch máu nhỏ trong thận, dẫn đến tình trạng suy thận mãn tính và bệnh thận tiểu đường.
- Suy thận mãn tính: Là tình trạng thận giảm khả năng loại bỏ độc tố ra khỏi cơ thể, có thể dẫn đến việc cần phải lọc máu hoặc ghép thận.
- Bệnh thận tiểu đường: Đây là một trong những nguyên nhân chính gây ra suy thận ở người lớn.
Biến chứng mắt
Các biến chứng liên quan đến mắt là một trong những vấn đề nghiêm trọng nhất của tiểu đường. Tiểu đường có thể gây tổn thương cho các mạch máu nhỏ trong võng mạc, dẫn đến mờ mắt, nhìn đôi và thậm chí mù lòa. Ngoài ra, người mắc tiểu đường có nguy cơ cao phát triển đục thủy tinh thể, một tình trạng làm mờ thị lực.
Biến chứng thần kinh
Tiểu đường có thể gây tổn thương đến các dây thần kinh, dẫn đến:
- Neuropathy ngoại biên: Là tình trạng gây ra đau, tê bì hoặc cảm giác như kim châm ở tay và chân.
- Neuropathy tự trị: Có thể ảnh hưởng đến các chức năng tự động của cơ thể như tiêu hóa, kiểm soát nhịp tim và bài tiết mồ hôi.
- Rối loạn tiêu hóa: Các triệu chứng có thể bao gồm đầy hơi, buồn nôn và tiêu chảy.
Biến chứng da
Các biến chứng bất thường cùng là một biểu hiện dễ thấy ở người mắc tiểu đường lâu năm. Do việc suy giảm sức đề kháng, người mắc tiểu đường cũng thường gặp các vấn đề về da như nhiễm trùng các chi, da khô và ngứa. Nghiêm trọng hơn, tiểu đường có thể dẫn đến loét bàn chân thậm chí là phải cắt cụt chi khi nhiễm trùng quá nghiêm trọng.
Cách điều trị tiểu đường ở người già
Mục tiêu điều trị tiểu đường người già là kiểm soát đường huyết, ngăn ngừa biến chứng và duy trì chất lượng cuộc sống. Đây là quá trình lâu dài cần rất nhiều sự kiên nhẫn từ bản thân người bệnh, gia đình, các bác sĩ. Phương pháp điều trị thường được áp dụng bao gồm:
Điều chỉnh lối sống
Yếu tố đầu tiên cần kiểm soát là chế độ dinh dưỡng cân bằng, đây là chìa khóa mang tính sống còn với người mắc bệnh tiểu đường. Người già mắc tiểu đường cần tuân thủ chế độ ăn uống lành mạnh, hạn chế các thực phẩm giàu đường, chất béo, tăng cường rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt.
Kết hợp cùng với chế độ ăn uống khoa học là việc tập luyện thể dục thường xuyên giúp kiểm soát đường huyết, giảm cân, tăng cường sức khỏe tim mạch. Tuy nhiên, người già cần lưu ý lựa chọn hình thức tập luyện phù hợp với thể trạng, tránh gắng sức quá mức.
Thực hiện tốt cả về dinh dưỡng và luyện tập cũng là phương pháp lành mạnh để giảm cân an toàn trong trường hợp người mắc bệnh bị béo phì hoặc thừa cân. Việc giảm cân có thể giúp kiểm soát đường huyết tốt hơn.
Sử dụng thuốc
Bác sĩ sẽ kê đơn thuốc điều trị tiểu đường phù hợp với tình trạng sức khỏe của người bệnh. Một số loại thuốc hỗ trợ kiểm soát đường huyết thường được sử dụng bao gồm:
- Thuốc uống: Metformin, sulfonylurea, glipizide, glimepiride,…
- Insulin: Insulin được tiêm dưới da để giúp hạ đường huyết.
Lưu ý: Việc sử dụng thuốc phải được sự đồng ý của bác sĩ chuyên môn, không tự ý dùng thuốc.
Theo dõi và kiểm soát đường huyết
Đối với người già mắc tiểu đường, việc theo dõi và kiểm soát đường huyết là vô cùng quan trọng. Đường huyết không ổn định có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể và chất lượng cuộc sống. Người bệnh bên trang bị dụng cụ đo đường huyết tại nhà để thường xuyên kiểm tra và ghi lại theo dõi. Tuân thủ định kỳ tái khám để nắm bắt tình trạng sức khỏe và được tư vấn phương pháp cải thiện.
Chăm sóc sức khỏe toàn diện
Người già cần được chăm sóc sức khỏe toàn diện, bao gồm kiểm tra sức khỏe định kỳ, theo dõi các yếu tố nguy cơ tim mạch, thận, mắt,… Không chỉ là bệnh lý thể chất mà người cao tuổi cũng thường dễ gặp phải những vấn đề về tâm lý như trầm cảm hoặc lo âu khi đối mặt với bệnh tật. Do đó, cần tạo điều kiện cho họ giao lưu, trò chuyện và tham gia các hoạt động xã hội nhằm cải thiện tinh thần.
Người già và người thân trong gia đình cần chủ động cập nhật kiến thức về tiểu đường, các dấu hiệu nhận biết và cách phòng ngừa bệnh thông qua các nguồn uy tín. Gia đình có thể hỏi bác sĩ và xin các nguồn trang uy tín để tự tìm hiểu thêm tại nhà.
> Xem thêm:
- Đừng bỏ qua các dấu hiệu nhận biết sớm tiểu đường ở nam giới
- Cách để ngăn chặn tiểu đường phát triển biến chứng
Kết luận
Tiểu đường là một bệnh lý phổ biến ở người già, gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu nghi ngờ tiểu đường là rất quan trọng để có thể can thiệp kịp thời, kiểm soát bệnh hiệu quả và hạn chế tối đa biến chứng. Người già và người thân cần quan tâm đến sức khỏe, duy trì lối sống lành mạnh, kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện bệnh sớm và có phương pháp điều trị phù hợp.