Tiểu đường tuýp 3, hay còn được gọi là tiểu đường lão niên hoặc tiểu đường não, là một dạng tiểu đường được nhắc đến nhiều hơn trong những năm gần đây. Tuy nhiên đây vẫn là một khái niệm khá mới, chưa được y học công nhận chính thức và đang trong giai đoạn nghiên cứu. Trong bài viết này, Vitaligoat sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tiểu đường tuýp 3, nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết, nguy cơ mắc bệnh, và cách kiểm soát bệnh hiệu quả.
Nội dung
ToggleTiểu đường tuýp 3 là gì?
Tiểu đường tuýp 3 không phải là một căn bệnh riêng biệt như tiểu đường tuýp 1 hoặc tiểu đường tuýp 2. Thay vào đó, nó được xem như một dạng tiểu đường phức tạp, kết hợp nhiều yếu tố tác động, trong đó lão hóa đóng vai trò chủ đạo. Khi cơ thể lão hóa, các chức năng của nhiều cơ quan và hệ thống bị suy giảm, bao gồm cả tuyến tụy, cơ quan chính sản xuất insulin. Insulin là hormone có vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh lượng đường trong máu, giúp cơ thể chuyển hóa đường glucose thành năng lượng.
Theo BS. Suzanne M. de la Monte, một chuyên gia thần kinh làm việc tại trường y tế Brown và bệnh viện Rhode Island,: “Insulin không chỉ là sản phẩm tiết ra từ tuyến tụy, mà nó còn được sản xuất từ não bộ”. Căn bệnh tiểu đường tuýp 3 liên quan mật thiết đến sự lão hóa xảy ra khi cơ thể bị thiếu hụt insulin từ cả tuyến tụy và não.
Như vậy, người mắc tiểu đường tuýp 3 thực chất là người bị tiểu đường tuýp 1 hoặc tuýp 2 có phát sinh thêm vấn đề về tổn thương não bộ. Nhiêu nghiên cứu cũng chỉ ra sự liên hệ chặt chẽ giữa tiểu đường tuýp 3 với nhiều vấn đề về trí nhớ, trong đó có bệnh thoái hóa thần kinh Alzheimer.
Triệu chứng của tiểu đường tuýp 3
Tiểu đường tuýp 3 thường tiến triển từ từ và dấu hiệu ban đầu có thể rất mơ hồ, khiến người bệnh khó phát hiện. Tuy nhiên, một số triệu chứng phổ biến có thể giúp bạn nhận biết sớm nguy cơ:
Mệt mỏi và uể oải
Sự suy giảm năng lượng là một trong những dấu hiệu phổ biến nhất của tiểu đường tuýp 3. Cơ thể không thể sử dụng glucose hiệu quả để cung cấp năng lượng, khiến bạn cảm thấy mệt mỏi, uể oải, thậm chí là mất sức. Bạn có thể cảm thấy đuối sức sau khi hoạt động nhẹ nhàng, khó tập trung vào công việc hoặc hoạt động thường ngày.
Khát nước và đi tiểu nhiều lần
Cơ thể cố gắng loại bỏ lượng đường dư thừa qua nước tiểu, gây ra việc tăng nhu cầu nước. Bạn có thể cảm thấy khát nước liên tục, thường xuyên đi tiểu, đặc biệt là vào ban đêm. Lượng nước tiểu cũng có thể tăng nhiều hơn so với bình thường.
Giảm cân không rõ nguyên nhân
Cơ thể không thể sử dụng glucose hiệu quả để cung cấp năng lượng, khiến cơ thể đốt cháy năng lượng dự trữ, dẫn đến sụt cân. Nếu bạn giảm cân không rõ nguyên nhân, đặc biệt là khi ăn uống đầy đủ và hoạt động bình thường, hãy chú ý đến khả năng mắc tiểu đường tuýp 3.
Lú lẫn và khó tập trung
Suy giảm nhận thức là một đặc điểm của tiểu đường tuýp 3, gây ra lú lẫn, mất trí nhớ và khó tập trung. Bạn có thể gặp khó khăn trong việc nhớ những việc đã làm, làm việc chậm, dễ bị phân tâm và gặp khó khăn trong việc đưa ra quyết định. Các triệu chứng liên quan đến hệ thần kinh có thể tương tự như Alzheimer, người bệnh khó hình thành được ký ức mới và thường nhầm lẫn về những sự việc đã xảy ra.
Nhiễm trùng thường xuyên
Lượng đường trong máu cao có thể làm suy yếu hệ thống miễn dịch, khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng. Bạn có thể thường xuyên mắc các bệnh nhiễm trùng như viêm phổi, viêm bàng quang, nhiễm trùng da, v.v.
Chậm lành vết thương
Lượng đường trong máu cao cũng làm chậm quá trình phục hồi của vết thương. Vết thương có thể lâu lành, dễ bị nhiễm trùng, gây đau đớn và khó chịu.
Thay đổi thị lực
Việc kiểm soát lượng đường trong máu không hiệu quả có thể gây tổn thương cho mắt, dẫn đến mờ mắt, nhìn đôi hoặc mất thị lực. Nếu bạn nhận thấy thị lực của mình bị giảm sút, hãy đi khám chuyên khoa mắt để kiểm tra sức khỏe.
Mất cảm giác ở tay và chân
Việc kiểm soát lượng đường trong máu không hiệu quả có thể gây tổn thương dây thần kinh, khiến tay và chân tê bì, mất cảm giác. Bạn có thể gặp khó khăn trong việc cầm nắm, đi lại hoặc cảm nhận nhiệt độ.
Đặc biệt khi bạn và người thân có tiền sử mắc tiểu đường tuýp 1 hoặc 2 khi đã có tuổi thì cần hết sức cẩn thận theo dõi sức khỏe và chú ý các vấn đề về trí nhớ và sức khỏe trí não. Khi nhận thấy có một vài dấu hiệu nghi ngờ, cần kiểm tra tổng thể để đánh giá tổng quát và có phương án điều trị phù hợp.
Phân biệt tiểu đường tuýp 1, 2, 3
Để hiểu rõ hơn về tiểu đường tuýp 3, chúng ta cần phân biệt nó với hai dạng tiểu đường phổ biến khác: tiểu đường tuýp 1 và tuýp 2.
Tiểu đường tuýp 1: Bệnh tự miễn dịch
Tiểu đường tuýp 1 là một bệnh tự miễn dịch, trong đó cơ thể tấn công và phá hủy các tế bào beta sản xuất insulin trong tuyến tụy. Do đó, cơ thể không sản xuất đủ insulin, dẫn đến lượng đường trong máu tăng cao. Bệnh thường xuất hiện ở người trẻ tuổi và cần phải tiêm insulin suốt đời để kiểm soát lượng đường trong máu.
Tiểu đường tuýp 2: Kháng insulin
Tiểu đường tuýp 2 là dạng tiểu đường phổ biến nhất, xảy ra khi cơ thể trở nên kháng insulin, nghĩa là insulin không thể hoạt động hiệu quả để đưa glucose vào tế bào. Nguyên nhân của bệnh thường do lối sống không lành mạnh, bao gồm chế độ ăn uống nhiều đường, chất béo, thiếu vận động và béo phì. Bệnh thường xuất hiện ở người lớn tuổi và có thể được kiểm soát bằng chế độ ăn uống, tập luyện và thuốc uống.
Tiểu đường tuýp 3: Lão hóa và suy giảm chức năng
Tiểu đường tuýp 3 không liên quan đến việc cơ thể không sản xuất đủ insulin hoặc trở nên kháng insulin. Nó là kết quả của sự suy giảm chức năng nhận thức và thể chất liên quan đến quá trình lão hóa, dẫn đến khả năng kiểm soát lượng đường trong máu bị giảm sút. Bệnh thường xuất hiện ở người cao tuổi và có thể được kiểm soát bằng chế độ ăn uống, tập luyện và thuốc uống, tuy nhiên, việc tuân thủ kế hoạch điều trị rất quan trọng.
Những ai có nguy cơ mắc tiểu đường tuýp 3?
Rủi ro mắc tiểu đường tuýp 3 tăng lên theo tuổi tác và những người cao tuổi có nguy cơ cao mắc bệnh này. Tuy nhiên, một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh như:
Những người có tiểu sử mắc tiểu đường tuýp 1 và tuýp 2
Lý lịch gia đình
Nếu trong gia đình có người mắc tiểu đường, bạn có nguy cơ cao mắc bệnh hơn. Di truyền đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển tiểu đường tuýp 2 và có thể góp phần vào sự suy giảm chức năng kiểm soát lượng đường trong máu liên quan đến lão hóa.
Chế độ ăn uống không lành mạnh
Thói quen ăn uống nhiều đường, chất béo bão hòa và ít chất xơ có thể làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường tuýp 3. Một chế độ ăn uống không lành mạnh có thể góp phần vào tình trạng kháng insulin, làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường tuýp 2 và làm trầm trọng thêm sự suy giảm chức năng kiểm soát lượng đường trong máu liên quan đến lão hóa.
Thiếu vận động
Thiếu hoạt động thể chất có thể dẫn đến tăng cân và làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Tập luyện thể dục thường xuyên giúp kiểm soát lượng đường trong máu, cải thiện sự nhạy cảm với insulin, và giảm nguy cơ mắc tiểu đường tuýp 2. Thiếu hoạt động thể chất có thể làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường tuýp 3.
Béo phì
Béo phì là một yếu tố nguy cơ lớn đối với tiểu đường tuýp 3. Béo phì góp phần làm tăng tình trạng kháng insulin, gây áp lực lên tuyến tụy, và làm giảm sự nhạy cảm với insulin của các tế bào.
Hút thuốc lá
Thuốc lá có thể làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường tuýp 3. Hút thuốc lá ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tổng thể, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính, bao gồm tiểu đường tuýp 2 và làm trầm trọng thêm sự suy giảm chức năng kiểm soát lượng đường trong máu liên quan đến lão hóa.
Bệnh về tim mạch
Bệnh về tim mạch, như huyết áp cao, cholesterol cao và bệnh tim mạch vành, có thể làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường tuýp 3. Bệnh về tim mạch thường liên quan đến tình trạng kháng insulin và tăng nguy cơ mắc tiểu đường tuýp 2.
Sử dụng một số loại thuốc
Một số loại thuốc, như thuốc lợi tiểu và thuốc điều trị tâm thần, có thể làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường tuýp 3. Một số loại thuốc có thể gây tác dụng phụ ảnh hưởng đến sự kiểm soát lượng đường trong máu, bao gồm việc làm tăng lượng đường trong máu hoặc làm giảm sự nhạy cảm với insulin.
Cần làm gì khi bị tiểu đường tuýp 3?
Nếu bạn nghi ngờ mình bị tiểu đường tuýp 3, hãy liên hệ với bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Bác sĩ sẽ tiến hành các xét nghiệm để xác định mức đường huyết của bạn và loại trừ các nguyên nhân khác gây ra các triệu chứng tương tự.
Điều chỉnh chế độ ăn uống
Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát lượng đường trong máu. Nên hạn chế đường, chất béo bão hòa, tăng cường chất xơ và ăn nhiều trái cây, rau củ. Việc ăn uống lành mạnh giúp điều chỉnh lượng đường trong máu, cải thiện sự nhạy cảm với insulin và giảm nguy cơ mắc các biến chứng.
Tăng cường hoạt động thể chất
Tập thể dục thường xuyên giúp kiểm soát lượng đường trong máu và giảm nguy cơ biến chứng. Nên duy trì thói quen tập luyện ít nhất 30 phút mỗi ngày, với cường độ vừa phải, phù hợp với thể trạng của từng người.
Sử dụng thuốc
Bác sĩ có thể kê đơn thuốc điều trị tiểu đường để giúp kiểm soát lượng đường trong máu. Thuốc điều trị tiểu đường có thể giúp tăng cường sản xuất insulin, làm tăng sự nhạy cảm với insulin, hoặc làm chậm tốc độ hấp thu glucose trong ruột.
Kiểm soát các yếu tố nguy cơ
Điều trị các bệnh lý liên quan như huyết áp cao, cholesterol cao và béo phì. Việc kiểm soát các yếu tố nguy cơ giúp giảm tải cho cơ thể, cải thiện sức khỏe tổng thể, và giảm nguy cơ mắc các biến chứng.
> Xem thêm:
- Tiểu đường tuýp 1 là gì? Có nguy hiểm không?
- Tiểu đường tuýp 2 là gì? Dấu hiệu nhận biết
Kết luận
Tiểu đường tuýp 3 là một tình trạng nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của những người mắc bệnh. Tuy nhiên, bằng cách hiểu rõ về bệnh này, áp dụng những thói quen lành mạnh và hợp tác với bác sĩ, bạn có thể kiểm soát lượng đường trong máu và giảm thiểu nguy cơ biến chứng.
Hãy nhớ rằng việc chăm sóc sức khỏe là trách nhiệm của mỗi người. Sống lành mạnh, kiểm tra sức khỏe định kỳ, và điều trị kịp thời là cách tốt nhất để bảo vệ bản thân khỏi bệnh tật.